Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın derlediği bilgilere göre, 2022 sonu itibarıyla 19’u KİT, 1’i KİT iştiraki, 4 kamu bankası ve 8 diğer kuruluş olmak üzere toplam 32 kamu kuruluşu bulunuyor. Geçtiğimiz yıl bu işletmelerin toplam nominal sermayesi 548 milyar lira, toplam ödenmiş sermayesi ise yaklaşık 515 milyar lira oldu.
Geçtiğimiz yıl bütçeden KİT’lere 225,5 milyar lirası sermaye, 19,5 milyar lirası tahsis ücreti olmak üzere toplam 245 milyar lira ödeme yapıldı. KİT’lerden bütçeye yapılan ödemelerin 5,5 milyar lirası temettü, 1,7 milyar lirası hasılat payı, 3,5 milyar lirası kurumlar vergisi ve diğer yasal sorumluluk karşılığı ve 16,3 milyar lirası mali fazla olmak üzere 27 milyar lira oldu.
KİT’lerin etkin büyüklüğü geçen yılın sonunda bir önceki yıla göre yüzde 135,5 artışla 1,14 trilyon liraya ulaştı. Brüt satışlar yüzde 233,8 artarak 1,11 trilyon liraya ulaştı.
KİT SİSTEMİNDE 6,6 MİLYAR LİRA NET DÜZELTME ELDE EDİLDİ
Geçen yıl sonunda mal ve hizmet satışlarının maliyeti bir önceki yıla göre yüzde 216,1 arttı. Bu durum satış karlılığını olumsuz etkilese de 2021 yılı sonunda 24,3 milyar lira olan KİT sisteminin net zararı, 2022 yılında 6,6 milyar lira net kara dönüştü.
KİT sisteminin yarattığı katma değer organizasyon bazında karşılaştırıldığında, 2022 yılında en yüksek katma değerin Boru Hatları ve Petrol Taşıma A.Ş.’nin (BOTAŞ) yaratıldığı görüldü. Bu kuruluşu Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Eti Maden ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) takip etti. En az katma değer yaratan kuruluş Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) oldu.
En yüksek faiz dışı fazla TCDD’de, en yüksek faiz dışı açık ise BOTAŞ’ta kaydedildi.
ENERJİ VE DEMİRYOLU YATIRIMLARI ÖNE ÇIKIYOR
Geçen yıl sonu itibarıyla KİT’lerin yatırım harcaması bir önceki yıla göre yüzde 179 artarak 109 milyar 300 milyon liraya ulaştı. Bu miktar 2022 yılı gayri safi yurt içi hasılasının yaklaşık yüzde 0,73’üne denk geldi.
Geçtiğimiz yıl en fazla yatırımı sırasıyla TPAO, TCDD, BOTAŞ, TEİAŞ ve TCDD Taşımacılık AŞ gerçekleştirdi.
Buna göre TPAO 52,6 milyar lira yatırım yaparken, TCDD’nin yatırım bedeli 18,9 milyar lira, BOTAŞ’ın yatırım tutarı ise yaklaşık 17,5 milyar lira olarak belirlendi.
İşletmelerin sektörel yatırım harcamalarında 83,2 milyar lirayla enerji ilk sırada yer alırken, onu 23,8 milyar lirayla ulaştırma ve 1,2 milyar lirayla tarım izledi.
KİT’lerin 2021’de yaklaşık 38,4 milyar lira faiz dışı açık verirken, geçen yıl bu rakam 192,2 milyar lira oldu.
Dönem kâr-zarar tutarları organizasyon bazında incelendiğinde, 2022 yılında en yüksek kârlılığın Eti Maden’de kaydedildiği, bunu sırasıyla TPAO, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) ve TKİ’nin takip ettiği görüldü. Geçen yıl en yüksek ciro kaybı TEİAŞ’ta yaşandı. Bu kuruluşun ardından sırasıyla TCDD, TCDD Nakliyecilik AŞ ve TTK geldi.
