Covid-19 nedeniyle cezaevinden çıkan yaklaşık 120 bin tutukluya tanınan süre 31 Temmuz prestijiyle doldu. Kanunen bu kişilerin 15 gün içinde ceza infaz kurumlarına teslim olmaları gerekiyor. Yaklaşık 100 bin kişi kontrollü serbestlik kapsamına girdiği için cezaevine geri dönmeyecek. Çoğu karşılıksız çekten hüküm giyen 20.000’den fazla tutuklunun bugün gece yarısına kadar cezaevine dönmesi gerekiyor.
Çek mahkûmlar, 2018 yılında büyük şirketlere getirilen konkordato hakkı nedeniyle kendileriyle iş yapan KOBİ’lerin alacaklarını tahsil edemediği için çeklerinin yazıldığını, cezaevine girerek ödeme imkanından tamamen mahrum kaldıklarını ifade ettiler. borçlarını ödemek için dışarıda olmaları ve çalışmaları gerekiyordu. Tutuklular, “Diğer hükümlüler için olduğu gibi adli para cezaları için de denetimli serbestlik hakkı verilirse belki birçoğumuz çalışarak borcunu ödeme imkanı buluruz” görüşünü savunuyorlar.
Ekonomim gazetesinden Hüseyin Gökçe’yeAçıklamada bulunan Çek tutuklular, sayıları şu anda 20 bin olsa da bekleyen evraklar sayesinde çek tutuklu sayısının 100 bini geçeceğini bildirdi.
Covid-19 sürecinde verilen iznin bittiğini ve 15 Ağustos (bugün) prestijiyle teslim olmaları gerektiğinin altını çizen tutuklular, “Türkiye’de birçok maaş enflasyon oranında güncelleniyor. Bu, hapse çevrilen adli para cezaları için geçerli değildir. Yani adli para cezalarının günlük değeri olan 20-100 lira yıllardır değişmedi.
2018’de yasalaşan konkordato düzenlemesiyle büyük şirketlerin konkordato olarak kenara çekildiğini kaydeden tutuklular, “Onlarla iş yapan KOBİ’ler mağdur oldu. Alacaklarını tahsil edemediler. Borçlu oldukları küçük işletmeler de büyük zarara uğradı” dedi.
‘KIRILABİLİR ÇEKLERDE BÜYÜK Dip Dalgası Geliyor’
Daha önce şirket çeklerinin hapis cezası kapsamında olmadığını, 2016 yılında hükümlülerin karşılıksız çeke dönmesiyle birlikte yönetmeliğe dahil edildiğini hatırlatan, “Karşılıksız çeklerle ilgili asıl dip dalgası şimdi geliyor. Temmuz ayına kadar yürütülmekte olan dosyalar derdest idi. Her hükümlünün 8-10 kontrolü var. Şimdi haklarındaki işlemler başladı. Şimdi çok sayıda insan cezaevine girecek” dediler.
‘KONDORDATO İLAN EDENLERE DOKUNULMAZ, MALLARINI VERENLER Ayazda Kalır’
Birçoğu yeni düzenlemeden yararlanarak hükümlülerin tutukluya geri dönmeyeceğini, kötü çek kabahatinin (adli para cezaları kontrollü serbestlik kapsamına girmez) olduğunu ve birçok kişinin bu tarihe kadar gidip teslim olması gerektiğini söyleyen çek mahkûmları. Bugün akşam, “Şimdi çek bedeline göre adli para cezası verdiler. Bu bir anlamda ekonomik suça ekonomik ceza gibi gelebilir ama parayı ödeyemiyorsanız hapis cezası var. Burada alacaklının borcu eriyor ama karşı taraf konkordato ilan ettiği için ben borcumu tahsil edemedim.Konkordato ilan edenler dokunulmazlık kazanıyor ve bunlarla iş yapan orta ölçekli firmalar soğukta kalıyor.”
Çek tutsakların da kontrollü serbestlik kapsamına alınması gerektiğini vurgulayarak, “Böylece bu durumda olanlar denetim altında kalıyor, bir şekilde çalışabilenler de borçlarını ödeyebildikleri kadar ödüyorlar. Aksi takdirde zaten ekonomik bir sonuç alınamaz. Bu düzenleme ile alacaklıların hakları korunmaya çalışılıyor ama mahkûm borcunu nasıl ödeyecek? konuştular.
‘KREDİLER BOŞ OLSA BİLE BAZI AVUKATLAR YÜZDE 25 İSTİYOR’
Mevcut çek mahkûmlarının durumunu bilen bazı alacaklıların alacaklarından vazgeçtiklerini kaydeden mahkûmlar, avukatların vekâlet bedeli olarak borç bedelinin yüzde 25’ini istediklerini, bunu almadan feragat dilekçesi hazırlamadıklarını söylediler.
‘YENİ BİR İNFAZ GEREKİYOR’
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Lideri Seçkin Yorgancılar, önceki gün sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada karşılıksız çek mahkumlarının cezaevine iade edilmesini eleştirdi. Yorgancılar, uzun süredir çek nedeniyle yaşanan sıkıntıları ve çekin piyasalar için prestijinin geri kazanılmasının önemini dile getirmeye çalıştıklarını kaydederek, hapis cezasının bir tahlil olmadığını vurguladı. 15.07.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni yönetmelik, hatalı adların kontrollü serbestliğine imkan tanırken; Çek Kanunu’nun kapatılmamasının ve çeklerini ödeyemeyen ve ticari hayatın ailesinden mağdur olan iş adamlarının cezalandırılmasının kabul edilemez olduğunu savunan Yorgancular, şu ifadeleri kullandı: TCK’nın 170. maddesine göre ceza indirimi ve kontrollü özgürlük kararları; Birçok şirketin kamu ihalelerinden hak edişlerini zamanında tahsil edemediği, senetlerini, çeklerini, açık hesap alacaklarını alamadıkları, konkordato ilan eden şirketlerden alacaklarını tahsil edemedikleri ve icra yoluyla toplamak onlardan alındı; Tek dertleri onca emekle kurdukları şirketlerini kurtarmak olan iş insanlarının ‘hırsız, gasp, cinsel istismar, dolandırıcılık, uyuşturucu, yaralama vs. Üstelik bu, çekin prestijini geri getirmez. Vergisini ödeyen, istihdam sağlayan iş adamlarını borçlarını zamanında ödeyemediği için cezaevine geri çağırmak, hapis cezasının 5 yılında borçlarını ödemelerini beklemek, iş adamlarını yanlış damgalamak doğru değil. . Bu nedenlerle acilen yeni bir infaz yönetmeliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu noktada mahkûm yerine teklifimiz; öncelikle iş insanının ticari faaliyetlerine devam etmesini ve borçlarını ödemesini sağlamaktır.”
